May 2024

Haber Qlobal : Azerbaycanda Türk Olimpiyatları

Bakıda I Türk İnteqrasiya Olimpiadasının (TİO) final mərhələsi keçirilib.

Tio.edu.az xəbər verir ki, tədbir Azərbaycan Dövlət Himninin səsləndirilməsi ilə başlayıb. Ardınca vətənin bütövlüyü uğrunda canından keçən şəhidlərin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.

Daha sonra səhnəyə Turan və Azərbaycan bayraqları gətirilib.

Tədbiri giriş sözü ilə Türk İnteqrasiya Olimpiadasının ideya müəllifi və layihə rəhbəri, dosent Şəmil Sadiq açıb.

O qeyd edib ki, cənab Prezident İlham Əliyevin andiçmə mərasimində: “Biz beynəlxalq təşkilatlarla bağlı bundan sonra da öz addımlarımızı atacağıq, ilk növbədə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində səylərimizi davam etdirəcəyik. Bu bizim üçün prioritetdir”, – kimi tarixi fikirləri Türk İnteqrasiya Olimpiadasının mayakı oldu.

Azərbaycan Respublikasının yürütdüyü dövlət siyasəti Türk Dövlətləri Təşkilatına baxışımızı çox aydın şəkildə göstərməkdədir. Məhz bu məqamı vurğulayan dövlət başçısı Türk Dövlətləri Təşkilatını yeganə ailəmiz adlandırdı: “Bu bizim üçün əsas beynəlxalq təşkilatdır, çünki bu bizim ailəmizdir. Bizim başqa ailəmiz yoxdur. Bizim ailəmiz Türk dünyasıdır”.

TİO 10 ildən çoxdur ki, Hədəf Şirkətlər Qrupu tərəfindən keçirilən Fənlərin Dostluğu Olimpiadası (FDO) əsasında yaradılıb. Bir sualın şərtində və cavab variantlarında 2 – 5 fənnin inteqrasiyası öz əksini tapır. TİO-da hər sualda inteqrasiya olunacaq fənlərdən biri mütləq Türk dünyasının coğrafiyası, ədəbiyyatı, tarixi, mədəniyyəti və ortaq elmi barədədir”.

Ş.Sadiq diqqətə çatdırıb ki, dünyada elmin bütün sahələrində inteqrasiya prosesi gedir: “Hazırda fənn kurikulumlarında inteqrativ yanaşma üstünlük təşkil edir. Bu proses elmlər arasında olduğu kimi xalqlar arasında da vacib şərtlərdəndir.

300 milyonluq türk xalqının ortaq dilə, elmə, mədəniyyətə, tarixə, coğrafiyaya, sahib olduqlarını nəzərə almaqla bu ortaqlığı elmlə vəhdətdə təqdim etmək məqsədilə çıxdığımız yolda dörd əsas məqsəd var:

– türk xalqlarının ortaq dil, əlifba və dərslik ideyasına dəstək;

– Türk dünyasında orta məktəb şagirdlərinin ortaq bilgisinin formalaşması və paylaşılması;

– türk xalqları yeniyetmələri arasında TİO vasitəsilə əməkdaşlığın qurulması;

– türk xalqlarının “işdə, dildə, əməldə birliy”i dərk etmələri və ortaq mədəniyyətə sahib olduqlarını əyani göstərmələri”.

Şəmil Sadiq nəzərə çatdırıb ki, olimpiadanın 2024-cü il üçün əhatə dairəsi – Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Şimali Kipr Türk Respublikası, Kərkük türkləridir.

İdeya müəllifi onu da bildirib ki, ölkəmizin regionda elm mərkəzi olmaq şansı çoxdur: “Bu kimi addımlarla sözügedən prosesi daha da sürətləndirə bilərik. Niyə Türk dünyasına elm günəşi Azərbaycandan doğmasın və bunda bizim də dəstəyimiz olmasın?!”

Şəmil Sadiq əlavə edib ki, hazırda Bakıda final turu – Türk Dünyası Ortaq Mədəniyyət Festivalı keçirilir: “Olimpiadanın filan turunda 8 ölkədən 100-ə yaxın şagird iştirak edir”.

Mükafatlandırma tədbirindən əvvəl bütün təşkilatçı heyət və iştirakçılar ulu öndər Heydər Əliyevin məzarını və Şəhidlər Xiyabanını ziyarət edib, əklillər qoyublar.

Açılış mərasimindən sonra Hədəf Şirkətlər Qrupunun baş direktor müavini Nizami Hüseynov çıxış edib. Olimpiadanın hədəflərindən söz açan Nizami Hüseynov bir neçə sualın izahını verib və beləcə, əyani şəkildə olimpiadanın məqsədini açıqlayıb.

Mükafatlandırma mərasimində Millət Vəkilləri – Nizami Cəfərov, Sabir Rüstəmxanlı, Cavanşir Feyziyev, Təhsilin İnkişafı Fondu İdarə Heyətinin sədri Elnur Nəsibov, Dövlət Gömrük Komitəsinin Akademiyasının rəisi Qulu Novruzov, Qırğızıstanın Azərbaycandakı səfiri Kayrat Osmonaliyev, Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri Rəşad Məcid, Türk PA-nın Bakı ofisinin rəhbəri Mehmet Süreyya Er, dövlət xadimi Həsən Həsənov, Beynəlxalq Mətbuat İnstitutunun Azərbaycan Milli Komitəsinin rəhbəri Umud Mirzəyev, Ədəbiyyat Fondunun rəhbəri Varis, şair Rüstəm Behrudi, sənətçilər Şəmistan Əlizamanlı və Bünyamin Aksunqur  çıxış edib, bu kimi addımların önəmindən danışıblar.

Çıxışçılar TİO-nun Türk dünyasının birləşməsi yolunda əsl flaqman rolu oynayacağına əminliklərini vurğulayıblar.

Bundan başqa, olimpiadanın Azərbaycan üçün yarımfinal mərhələsinə 101 şagird cəlb edilib. Digər ölkələrdə isə yarımfinal mərhələsi strategiyasını hər ölkə özü təyin edib.

Final mərhələsinə ümumilikdə 78 şagird qatılıb, onlardan 56-sı müxtəlif medal və diplomlarla təltif edilib. Birinci yerin sahibləri 100 baldan 80 bal toplayıblar. Ümumilikdə isə olimpiadada 500-dən çox şagird biliyini sınayıb.

Mükafatlandırma mərasimi “Çanaqqala” restoranında baş tutub. Qaliblərə medallar və sertifikatlar təqdim olunub.

Qeyd edək ki, Türk İnteqrasiya Olimpiadası türk dövlətləri və milli qurumlarının məktəbliləri arasında ilk dəfə keçirilən olimpiadadır.

Bakıda I Türk İnteqrasiya Olimpiadasının finalı keçirilib.

Ölkəmizdə baş tutan yarışın final turunda 8 ölkədən 100-ə yaxın şagird iştirak edib.

Final mərhələsinə ümumilikdə 78 şagird qatılıb, onlardan 56-sı müxtəlif medal və diplomlarla təltif olunub. Birinci yerin sahibləri 100 maksimum baldan 80 bal toplayıblar.

Qeyd edək ki, bu olimpiada türk dövlətləri və milli qurumlarının məktəblər arasında ilk dəfə keçirdiyi olimpiadadır.

“Artıq 6 aydır ki, I Türk İnteqrasiya Olimpiadası davam edir”. SİA xəbər verir ki, bu sözləri Hədəf Şirkətlər Qrupunun qurucu direktoru, dosent Şəmil Sadiq deyib.

Onun sözlərinə görə, ümumilikdə 500-dən çox şagird iştirak edib. Ölkələrdə birinci tur keçirildi. Final mərhələsi Azərbaycanda, Bakıda keçirildi. Təqribən 100-ə yaxın şagirdin, 8 ölkədən gələn məktəblinin Türk dünyası İnteqrasiya Olimpiadasındakı uğurlarının nəticəsini mükafatlandıracağıq.

Cənab Prezidentin çox önəmli bir mesajı var ki, bizim ailəmiz türk dünyası ailəsidir. Bundan başqa ailəmiz yoxdur. Bu baxımdan bu şüar bizim üçün stimul oldu. Təqribən 5-6 ildir bu layihəni həyata keçirmək arzusundayam. Pandemiya, müharibə kimi müəyyən çətinliklər oldu. Bu günə qismət imiş. Azərbaycan zəfər qazanandan sonra türk dünyasındakı birlik alovları bir az da qızışdı. Çünki bu gün Azərbaycan və Türkiyə birlikdə Turanın aparıcı dövlətləridir. Digər türk dünyası insanlarının bir araya gəlməsi, səslənməsi, ortaq dil, mədəniyyət, ortaq ədəbiyyata bizim olimpiada dəstək məqsədi daşıyır. Olimpiadanın formatı bir az fərqlidir. Burada bir sualda 4-5 fənnin inteqrasiyası var. Hər bir sualın mahiyyətində türk dünyasına aid olan bir fikir var. Riyaziyyatdan bir sual var, amma hökmən orada o məsələni həll etmək üçün türk dünyası tarixinin ədəbiyyat, coğrafiyasını bilmək lazımdır.

Biz narahat idik ki, suallar bir az çətin olacaq. Qeyri-adi olimpiadadır. Sevindirici haldır ki, 100 baldan 80 balı toplayan qızıl medal alan şagirdlərimiz var. Bu gün onun bağlanış mərasimindəyik. Sevincli, qürurluyuq. Hüseyn Cavid demişkən: Turana qılıncdan daha kəskin ulu qüvvət, Yalnız mədəniyyət, mədəniyyət, mədəniyyət!”.

Kafkasya Sratejik Araştırmalar Merkezi, Şəmil Sadiq: I Türkiye Entegrasyon Olimpiyatı’nın finali Bakü’de yapılacak

Türk Entegrasyon Olimpiyatı’nın fikir yazarı ve proje lideri Doç. Dr. Şamil Sadık tarafından ifade edildi.
Şunu kaydetti: Yemin töreni sırasında Sayın Aliyev’in tarihi görüşleri Türkiye Entegrasyon Olimpiyatı’na ışık tuttu: “Uluslararası kuruluşlar konusunda kendi adımlarımızı atacağız, öncelikle Türk Devletleri Teşkilatı çerçevesinde çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu bizim için bir önceliktir”. Bu noktaya vurgu yapan Devlet Başkanımız, Türk Devletleri Teşkilatı’nı tek ailemiz olarak nitelendirerek, “Bu bizim için temel uluslararası kuruluştur, çünkü ailemizdir. Başka bir ailemiz yok. Bizim ailemiz Türk dünyasıdır”.
TİO, 10 yılı aşkın bir süredir Hedef Şirketler Grubu’nun düzenlediği Bilim Dostluk Olimpiyatı (FDO) temel alınarak kuruldu. 2-5 disiplinin entegrasyonu soru-cevap seçeneklerine yansır. TİO’da her soruda entegre edilecek konulardan biri de mutlaka Türk dünyasının coğrafyası, edebiyatı, tarihi, kültürü ve ortak bilimidir.
Günümüzde bilimin her alanında entegrasyon süreci devam etmektedir. Dünyada şu anda ders müfredatlarında bütünleştirici yaklaşım hakimdir. Bu süreç, bilimler arasında olduğu kadar halklar arasında da önemli şartlardan biridir.
300 milyon Türk halkının ortak dile, bilime, kültüre, tarihe ve coğrafyaya sahip olduğu dikkate alındığında Olimpiyatların dört temel amacı vardır :
1. Türk halklarının ortak dil, alfabe ve ders kitabı fikrinin desteklenmesi;
2. Türk dünyasındaki lise öğrencilerinin ortak bilgilerinin oluşması ve paylaşılması;
3. TİO aracılığıyla Türk halklarının gençleri arasında işbirliğinin kurulması;
4. Türk halkının “iş, dil ve eylem birliği”nin bilincinde olmak ve ortak bir kültüre sahip olduklarını açıkça ortaya koymak. Olimpiyatların Kapsamı – Azerbaycan, Türkiye, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Güney Azerbaycan, GKTC, Tataristan, Kırım, Karaçaylar, Gagavuzya, Çuvaşistan, Bulgaristan, Başkurt, Altay, Tuva, Saha- Yakutistan, Hakasya, Batı Trakya ve Kerkük Türkleri.
Ülkemizin bölgede bir bilim merkezi olma şansı büyük ve bu adımlarla bunu hızlandırabiliriz. Türk dünyası için bilim güneşi neden Azerbaycan’da doğmasın da bizim desteğimiz olmasın?
TİO’nun ülke etapları bitti, final turu ve Türk Dünyası Ortak Kültür Festivali 27 Mayıs tarihinde Bakü’de yapılacaktır. Olimpiyatlara 10’dan fazla ülkeden yaklaşık 100 öğrenci katılacak.
Şunu da belirtelim, Türk Uyum Olimpiyatı (TİO), Türk devletlerinin ve ulusal kurumların okul çağındaki çocuklar arasında düzenlenen bir olimpiyattır.

Dr. Şəmil Sadiq

“Hedef Group”nun genel başkanı

Mayın 23-də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) “Natəvan” klubunda Qırğızıstan Xalq yazıçısı, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatının (TÜRKSOY) baş katibi Sultan Rayevin “XAN Nəşriyyatı”nda çap olunmuş “Dəlixana” romanının təqdimat mərasimi keçirilib.

Tədbirdə AYB rəhbərliyi, tanınmış ədəbiyyat və incəsənət nümayəndələri, jurnalistlər iştirak ediblər.

Tədbiri giriş sözü ilə açan AYB sədri, Xalq yazıçısı Anar Sultan Rayevi Azərbaycanda, rəhbəri olduğu ədəbiyyat ocağında salamlamaqdan məmnunluğunu ifadə edib. “Dəlixana” əsərinin müəllifin Azərbaycan dilində ilk çap olunan əsəri olduğunu deyən Anar Türk dünyasının böyük yazıçısının azərbaycanlı oxucular tərəfindən də seviləcəyinə və bu layihənin davamlı olacağına inandığını deyib.

Tədbirin aparıcısı, Ədəbiyyat Fondunun baş direktoru Varis romanın magik-realizm janrının ən əhəmiyyətli nümunələrindən biri olduğunu, ingilis, rus, türk, macar dillərində dərc edilərək geniş oxucu kütləsi topladığını vurğulayıb.

Qeyd edib ki, azərbaycanca nəşr daha mükəmməl, orijinala daha yaxın alınıb. O, romanın əsas mesajını da diqqətə çatdırıb: dünyada heç nə izsiz ötüşmür, bütün pisliklər bumeranq kimi geri qayıdır.

Varis onu da nəzərə çatdırıb ki, sözügedən roman Azərbaycan Ədəbiyyat Fondu və Hədəf Şirkətlər Qrupunun birgə layihəsi olan “Türk xalqları ədəbiyyatı” seriyasının ilk kitabıdır. Layihə rəhbərləri Hədəf Şirkətlər Qrupu, eləcə də Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun baş direktorları Şəmil Sadiq və Varisdir.

Hədəf Şirkətlər Qrupunun baş direktoru Şəmil Sadiq əsərin özəlliklərindən danışıb. Bildirib ki, kitabın tərcüməçisi Aysel Oğuz, redaktorları Cavid Qədir və Yunus Oğuzdur.

Ş.Sadiq deyib ki, romanda yüzlərlə il əvvəl ölmüş tarixi şəxsiyyətlərin ruhunu daşıyan yeddi nəfərin başına gələnlər təsvir olunur. Onlar həm özlərinin, həm də ruhunu daşıdıqları şəxslərin yol verdiyi günahların cəzasını çəkirlər.

Əsərin qəhrəmanları özlərindən də, cəzadan da qaçmaq üçün çöllərə düşür, Müqəddəs torpağın axtarışına çıxır, Musa peyğəmbərin ardıcılları kimi səhrada dolaşmağa başlayırlar…

Milli Məclisin deputatı, akademik Nizami Cəfərov çıxışında ortaq türk ədəbiyyatının və mədəniyyətinin inkişafı üçün bu cür əsərlərin tərcüməsinin önəmindən danışıb.

Layihənin davamlı olacağına inandığını deyən akademik Sultan Rayevin digər əsərlərinin də Azərbaycan dilinə tərcüməsinin önəmini vurğulayıb.

Kitabın redaktorlarından olan Yunus Oğuz tərcümə və redaktə prosesinin özəlliklərindən danışıb, kitabın oxucular tərəfindən maraqla qarşılanacağına inamını ifadə edib.

Azərbaycanın TÜRKSOY-dakı daimi nümayəndəsi Elçin Qafarlı çıxış edərək Sultan Rayevin başçılığı ilə həyata keçirilən önəmli layihələrdən danışıb və bu günlərdə Azərbaycanın həmin önəmli layihələrdən birinə evsahibliyi etdiyini deyib. 20 – 22 may tarixlərində Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin ev sahibliyi ilə keçirilən “TÜRKSOY” II Beynəlxalq Tələbə Tamaşaları Festivalından danışan E.Qafarlı bu kimi layihələrin gənc sənətçilərin inkişafında mühüm rol oynadığını bildirib.

S.Rayevin Azərbaycanda ilk dəfə çap olunan əsərinin geniş oxucu kütləsi qazanacağına inandığını deyən çıxışçı layihədə zəhməti keçən hər kəsə uğurlar arzulayıb.

Tanınmış kinorejissor Vaqif Mustafayev Sultan Rayevin “Daşqın” romanını oxuduğunu bildirib və son illərdə oxuduğu ən mükəmməl əsər adlandırıb. Kinorejissor “Dəlixana”nın da yüksək nəsr nümunəsi olduğuna inamını ifadə edib.

Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rektoru Ceyran Mahmudova müəllifi və layihə iştirakçılarını təbrik edib. Belə əsərlərin tərcüməsinin teatr və kino sənəti ixtisaslarında təhsil alan tələbələr üçün çox önəmli olduğunu deyən rektor tələbələrin səhnələşdirməkləri üçün dram əsərlərinin də tərcüməsinin vacibliyini vurğulayıb.

Kitabın redaktoru Cavid Qədir redaktə zamanı tərcüməni bir neçə dildəki versiyası ilə tutuşdurmağından, eləcə də Sultan Rayevin necə usta qələm sahibi olduğundan danışıb. O, çıxışında redaktə institutuna qarşı diqqətin azlığını da dilə gətirib.

Çıxış edən Sultan Rayev hər kəsə minnətdarlığını bildirib, Azərbaycanda ilk dəfə kitabının çap olunmasından sevincini ifadə edib.

Bundan başqa, tədbirdə AYB katibi Elçin Hüseynbəyli, Sumqayıt Poeziya Evinin direktoru İbrahim İlyaslı, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin eksperti Əkbər Qoşalı, sosioloq Əhməd Qəşəmoğlu, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Şərəf Cəlilli və başqaları çıxış edərək Sultan Rayevin yaradıcılığından danışıb, əsər münasibəti ilə təbrik ediblər.

Sonda müəllif tədbir iştirakçıları üçün kitab imzalayıb.

1-ci Türk İnteqrasiya Olimpiadasının keçirilməsi hansı zərurətdən yarandı.

Bu barədə Türk İnteqrasiya Olimpiadasının ideya müəllifi və layihə rəhbəri, dosent Şəmil Sadiq bildirib.
O, layihə ilə bağlı qeyd edib ki, andiçmə mərasimində cənab Prezident İlham Əliyevin dediyi tarixi fikirlər Türk İnteqrasiya Olimpiadasının mayakı oldu: “Biz beynəlxalq təşkilatlarla bağlı bundan sonra da öz addımlarımızı atacağıq, ilk növbədə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində səylərimizi davam etdirəcəyik. Bu bizim üçün prioritetdir”.
Azərbaycan Respublikasının yürütdüyü dövlət siyasəti Türk Dövlətləri Təşkilatına baxışımızı çox aydın şəkildə göstərməkdədir. Məhz bu məqamı vurğulayan dövlət başçımız Türk Dövlətləri Təşkilatını yeganə ailəmiz adlandırdı: “Bu bizim üçün əsas beynəlxalq təşkilatdır, çünki bu bizim ailəmizdir. Bizim başqa ailəmiz yoxdur. Bizim ailəmiz Türk dünyasıdır”.
TİO 10 ildən çoxdur ki, Hədəf Şirkətlər Qrupu tərəfindən keçirilən Fənlərin Dostluğu Olimpiadası (FDO) əsasında yaradılıb. Bir sualın şərtində və cavab variantlarında 2 – 5 fənnin inteqrasiyası öz əksini tapır. TİO-da hər sualda inteqrasiya olunacaq fənlərdən biri mütləq türk dünyasının coğrafiyası, ədəbiyyatı, tarixi, mədəniyyəti və ortaq elmi haqqındadır.
Bu gün dünyada elmin bütün sahələrində inteqrasiya prosesi gedir. Hazırda fənn kurikulumlarında inteqrativ yanaşma üstünlük təşkil edir. Bu proses elmlər arasında olduğu kimi xalqlar arasında da vacib şərtlərdəndir.
300 milyonluq türk xalqının ortaq dilə, elmə, mədəniyyətə, tarixə, coğrafiyaya, sahib olduqlarını nəzərə alaraq bu ortaqlığı elmlə vəhdətdə təqdim etmək məqsədilə yolan çıxan olimpiadanın dörd əsas məqsədi var:
1. Türk xalqlarının ortaq dil, əlifba və dərslik ideyasına dəstək;
2. Türk dünyasında orta məktəb şagirdlərinin ortaq bilgisinin formalaşması və paylaşılması;
3. Türk xalqlarının yeniyetmələri arasında TİO vasitəsilə əməkdaşlığın qurulması;
4. Türk xalqlarının “işdə, dildə, əməldə birliy”in fərqində olmaları və ortaq mədəniyyətə sahib olduqlarını əyani təqdim etmələri.
Olimpiadanın əhatə dairəsi – Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Özbəkistan, Tacikistan, Cənubi Azərbaycan, QKTC, Tatarıstan, Krım, Qaraçaylar, Qaqauziya, Çuvaşıstan, Bolqarıstan, Başqırdıstan, Altay, Tuva, Saxa-Yakutiya, Xakasiya, Qərbi Trakiya, Kərkük türkləridir.
Ölkəmizin regionda elm mərkəzi olmaq şansı çoxdur və belə addımlarla biz bunu sürətləndirə bilərik. Niyə türk dünyasına elm günəşi Azərbaycanda doğmasın və bunda bizim də dəstəyimiz olmasın?!
Artıq TİO-nun ölkə mərhələləri bitib, 27 may tarixində Bakıda final turu və Türk Dünyası Ortaq Mədəniyyət Festivalı keçiriləcək; olimpiadada 10-dan çox ölkədən 100-ə yaxın şagird iştirak edəcək.
Qeyd edək ki, Türk İnteqrasiya Olimpiadası (TİO) türk dövlətləri və milli qurumlarının məktəbliləri arasında keçirilən olimpiadadır.